به گزارش خبرگزاری حوزه، نظام آموزشی ـ تربیتی حوزه‌های علمیه خواهران با حفظ اصول اساسی حوزه‌های علمیة تشیّع، متناسب با ویژگی‌های اختصاصی بانوان و نیازهای جامعه در دست طراحی است، در همین راستا و به منظور آشنایی مختصر با برخی از ابعاد این نظام گفت‌وگویی با خانم صدیقه افشار، معاون آموزش حوزه‌های علمیه خواهران داشته ایم که مشروح آن تقدیم علاقه مندان می‌شود.
ـ مدت‌هاست تحولات و تغییرات اساسی نظام آموزشی حوزه‌های علمیه خواهران به موضوع طراحی نظام تعلیم و تربیت گره خورده است؛ لطفاً بفرمایید این طراحی، در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
نگاه جامع به مقوله پیچیده تعلیم و تربیت، لازمه کارایی و اثربخشی برنامه‌های مرتبط با این حوزه است. شورای سیاستگذاری در چند سال اخیر، پروژه‌های مطالعاتی گسترده‌ای انجام داده و با همکاری مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران، وضعیت‌شناسی نسبت به عرصه‌های تعلیم و تربیت صورت گرفته است. در چند ماه اخیر، کار طراحی نظام تعلیم و تربیت، مبتنی بر این داده‌ها، با مدیریت مرکز برنامه‌ریزی و نظارت، محوریت معاونت آموزش و همکاری معاونت‌های محتوایی آغاز شده و امید می‌رود تهیه پیش‌نویس آن در دو سه ماه آینده ارائه شود.
ـ این طراحی‌ها و فرآیند تصویب آنها، معمولاً زمان‌بر هستند؛ امّا آسیب‌هایی در نظام آموزش وجود دارد که حوزه‌ها در انتظار برطرف کردن آنها هستند و چه بسا منافاتی هم با نظام تعلیم و تربیت ندارند. آیا معاونت آموزش برای حل کوتاه مدت این مسائل برنامه‌ای دارد؟
بله؛ داده‌های مطالعاتی و تجربی، راه را برای انجام برخی تغییرات و اصلاحات روشن کرده است. از آنجا که طبق برنامه پنج ساله، استقرار نظام تعلیم و تربیت در بهترین حالت، سال ۱۴۰۵ خواهد بود؛ ما می‌توانیم برخی اصلاحات را زودتر انجام دهیم.
از آن جمله می توان به موضوع ساماندهی اساتید اشاره کرد که طرح آن در دستور کار شورای محترم سیاستگذاری قرار دارد. اصلاح برنامه درسی؛ که قدم‌های مثبتی در راه تحقّق مطالبات طلاب و مدارس در جهت گرایشی شدن برنامه و افزایش کارآمدی سطح ۲ برداشته شده است. اصلاح روش‌ها از جمله روش یاددهی و یادگیری و چرخش به سمت اجرای آموزش فعال نیز در چند استان، اجرای آزمایشی موفق داشته و اکنون در حال توسعه آن هستیم.
همچنین اقدام مثبتی برای تغییر رویکرد یادگیری دروس مانند گروه ادبیات عربی، از قاعده‌خوانی به سمت تسلط بر متن و ترجمه و درک مطلب صورت گرفته است. این رویکرد در چند استان به صورت آزمایشی اجرا شده و بازخورد مثبت گرفته‌ایم.
همچنین برای بهبود وضعیت تحصیل طلاب غیرحضوری نیز برنامه‌هایی داریم که پس از عملیاتی شدن، اطلاع‌رسانی خواهد شد.
ـ اساتید، از منظر اغلب دست اندرکاران، جزو مهم‌ترین ارکان نظام تعلیم و تربیت هستند؛ برنامه ارتقایی و حمایتی معاونت آموزش در این باره چیست؟
در اینکه بار اصلی تعلیم و تربیت طلاب بر عهده استادان است و آنان پاسخگوی محصول کار خود هستند؛ شکی نیست. لکن مشکل اینجاست که این بار، به تمامه بر دوش استادان حق‌التدریس است و همه اذعان داریم چنین وضعی، نیازمند اصلاح است.
معاونت آموزش در سال ۱۳۹۷، برای اولین بار، ایجاد ساختار گروه‌های علمی را در مدارس سطح ۲ درخواست کرد. آیین‌نامه و دستورالعمل‌های مرتبط، به مدارس سراسر کشور ارسال شد؛ به علل مختلف، فقط تعداد محدودی از مدارس در آن سال به تشکیل گروه موفق شدند. مدتی از ایجاد ساختار گروه‌ها گذشت و مبتنی بر بازخورد اخذ شده، اصلاحاتی در شرایط انجام گرفت. آیین‌نامه جدید گروه‌های علمی مدارس در مقاطع سه‌گانه، همزمان با این مصاحبه ابلاغ می‌شود.
ایجاد گروه علمی، اصلی‌ترین الزام حمایت همه‌جانبه از استادان است. حتی حمایت‌های مالی که گرچه مستقیماً وظیفه معاونت آموزش نیست؛ امّا حدود دو سال است که در معاونت آموزش و مرکز برنامه ریزی و نظارت، همزمان دنبال شده و تا حدی نتیجه داده است. از جمله خبر خوب افزایش پرداختی به استادان به میزان قابل توجّه که به امید خدا از ابتدای سال جاری تحصیلی اعمال می‌شود. البته این افزایش، جبران بخشی از زحمات آن بزرگواران است. حقیقتاً کار استادان در همه این سال‌ها، متعهدانه و ایثارگرانه بوده و پرداختی‌ها در شأن آنان نیست.
از همین رو، مرکز، همچنان پیگیری خود را برای بهبود شرایط معیشتی تا رسیدن به وضع مطلوب، ادامه خواهد داد؛ در همین راستا، طرح ساماندهی استادان در تابستان به شورای سیاستگذاری ارائه شده و امید داریم به تصویب و اجرای آن موفق شویم.
البته اصل حمایت از استادان، در ساحت‌های معنوی است. تعالی اخلاقی و ارتقاء توانمندی علمی و مهارتی آنان، جزو تکالیف ابلاغی برنامه پنج‌ساله است که تا سال ۱۴۰۵، موظف به آن هستیم. نگاه به حمایت مالی از استاد، بیشتر از آن جهت است که جزو الزامات برنامه‌های ارتقایی است و در تقویت انگیزه استاد برای همدلی و همراهی مورد نیاز در مسیر پیشرفت، تأثیر دارد؛ ضمن اینکه فرصتی برای توسعه و پیشرفت فردی او نیز فراهم می‌سازد.
انتظار می‌رود با افزایش حمایت‌ها، استادان نیز در ایفای نقش علمی و تربیتی خود بیش از پیش اهتمام ورزند.
ـ در کنار طراحی نظام تعلیم و تربیت که طبق برنامه پنج‌ساله، مهم‌ترین کار معاونت آموزش در سال ۱۴۰۲ است؛ چه برنامه‌های دیگری در دستور کار قرار دارد؟
الحمدلله، با همراهی شورای سیاستگذاری حوزه های علمیه خواهران، حمایت خوب مدیر محترم مرکز و کوشش مداوم همکاران معاونت، خبرهای خوب دیگری هم به خصوص در افزایش بهره‌وری و کارآمدی برنامه ها و توسعه رشته ها و گرایش های تحصیلی حوزه‌های علمیه خواهران در راه است که ترجیح می‌دهم پیش از عملیاتی شدن، درباره آن وعده ندهم؛ امیدوارم به زودی شاهد ایجاد اصلاحات مثبت و مؤثر دیگری در نظام آموزشی باشیم.
